ترمیم دندان
ترمیم دندان راهکاری برای برداشتن پوسیدگی دندان و قرار دادن مواد خاصی به عنوان جایگزین آن است. به این ترتیب دندان پوسیده ترمیم می شود.
در ادامه این مقاله در خصوص سرفصل‌های زیر صحبت خواهیم کرد :
- ترمیم های مستقیم و غیر مستقیم
- ترمیم با آمالگام
- مراحل انجام ترمیم آمالگام
- ترمیم با کامپوزیت
- مراحل انجام ترمیم کاپوزیت
- ترمیم های غیر مستقیم
- هزینه ترمیم دندان
برای آنکه ترمیم دندان بهترین نتیجه را داشته باشد، باید موارد زیر را در بر بگیرد:
- حفره دندان را که به خاطر شکستن یا پوسیدن دندان ایجاد شده است را اصلاح کند.
- عملکرد دندان و زیبایی آن را که در اثر آسیب از میان رفته است، بازگرداند.
- بتواند از دوباره عفونی شدن دندان و یا وسعت پوسیدگی پیشگیری کند.
باید یادآوری کرد که اگر پوسیدگی بیشتر از حدی پیشرفت کند دندان قابل نگه داری نخواهد بود و باید کشیده شود و درمان‌های جایگزینی دندان مانند ایمپلنت دندان و پروتز مد نظر قرار خواهند گرفت.
در این قسمت راجع به ترمیم دندان و انواع مواد ترمیمی دندان و مراحل کار توضیحاتی ارائه خواهد شد، برای اطلاع از مراحل سایر درمانها به قسمتهای مربوط به هریک از درمانها در سایت ما مراجعه کنید.
ترمیم دندان عموما به دو روش کلی انجام می شود:
ترمیم های مستقیم و غیر مستقیم
ترمیم مستقیم روشی است که همه مراحل کار در مطب و مستقیما توسط دندانپزشک انجام می‌شود. ٢ روش عمده و معمول ترمیم مستقیم عبارتست از: ترمیم با آمالگام (نوعی آلیاژ فلزی مخصوص دندان) و ترمیم با کامپوزیت ( نوعی از مواد همرنگ دندان)
در ترمیم غیر مستقیم بخشی از کار در مطب و توسط دندانپزشک و بخش دیگر توسط لابراتوار دندانسازی انجام می‌شود. لمینیت سرامیکی و اینله و اونله جزو ترمیم‌های غیرمستقیم دندانی می‌باشند.
لازم به ذکر است که بعضی از مراحل کار در ترمیم‌های غیر مستقیم و پروتز ثابت (روکش) به هم شبیه می‌باشد، مثلا در هر دو روش از دندان مورد نظر قالب تهیه و به لابراتوار ارسال می‌شود. ولی آماده سازی دندان و نتیجه نهایی کار کاملا با هم متفاوت هستند.
روکش، اینله و اونله هر سه توسط لابراتوار ساخته می‌شوند.
ترمیم با آمالگام
آمالگام نوعی آلیاژ فلزی مخصوص و یکی از قدیمی‌ترین مواد برای ترمیم دندان است که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. آمالگام مزایای زیادی به عنوان یک ماده ترمیمی دارد که دو تا از مهمترین این مزایا عبارتند از: استحکام خوبی در برابر فشارهای حاصل از جویدن دارد، باکتری‌ها در مجاورت آمالگام نمی‌توانند به خوبی رشد کنند (پوسیدگی زیر ترمیم با آمالگام کمتر رخ میدهد).
مهمترین عیب آمالگام رنگ نامناسب آن است. آمالگام در مناطقی از دهان که فشار جویدن زیاد است و زیبایی اهمیت کمتری دارد (دندان‌های عقبی خصوصا در فک بالا) و نیز در افرادی که به دلایلی حساسیت زیادی به پوسیدگی دارند استفاده می‌شود.
مراحل انجام ترمیم آمالگام
مراحل انجام ترمیم آمالگام شامل ایجاد بی‌حسی موضعی در محل، برداشت پوسیدگی و ایجاد فرم مناسب حفره (ترمیم آمالگام بر خلاف کامپوزیت نیاز به تراش با زوایا و ابعاد خاصی دارد که حتما باید انجام شود)، قرار دادن آمالگام در حفره و شکل دهی، تنظیم ارتفاع پرکردگی با دندان مقابل و پالیش و پرداخت می‌باشد.
ترمیم با کامپوزیت
کامپوزیت نوعی ماده ترمیمی همرنگ دندان است که در دهه های اخیر وارد مارکت دندانپزشکی شده و به سبب رنگ مناسب آن روز به روز بیشتر مورد توجه مراجعین دندانپزشکی قرار می‌گیرد. مهمترین مزیت کامپوزیت همانطور که ذکر شد زیبایی آن است.
مهمترین اشکالات کامپوزیت شامل موارد زیر است :
- مانند آمالگام خاصیت ضد پوسیدگی ندارد،
- در دراز مدت ثبات رنگ مناسبی ندارد (به مرور زیبایی اش را از دست میدهد)،
- نسبت به سایر مواد ترمیمی به سایش حساس تر است
- و نیز تکنیک کار با آن بسیار دقیق و حساس است و باید کاملا مطابق دستور و زمانبندی تعریف شده انجام شود،
- همچنین هنگام ترمیم کامپوزیت محیط باید عاری از هرگونه رطوبت و بزاق باشد.
توجه کنید که در مطب و هنگام کار به دلایل گوناگون از قبیل خستگی بیمار، حرکت‌های گاه ناخواسته زبان و پخش بزاق، نیاز به هماهنگی کامل دکتر و دستیاران و… امکان بر هم خوردن این شرایط ایده آل وجود دارد و متاسفانه در ترمیم کامپوزیت هر گونه تغییر و تخطی از این موارد در نتیجه نهایی کار تاثیر به سزایی دارد و عواقبی مانند افتادن ترمیم یا ایجاد پوسیدگی زیر ترمیم و ایجاد مشکلات بعدی خواهد شد.
مراحل انجام ترمیم کاپوزیت
مراحل انجام ترمیم با کامپوزیت شامل ایجاد بی‌حسی موضعی در محل، برداشت پوسیدگی (ترمیم کامپوزیت نیاز به حفره با ابعاد و فرم خاص ندارد و تقریبا در هر حفره‌ای قابل کار است و این یک مزیت برای مواردی ست که پوسیدگی بسیار کوچکی وجود دارد و ما را از تراش غیر ضروری دندان برای حصول فرم خاص حفره بی‌نیاز می‌کند)، آماده سازی شیمیایی و قرار دادن کامپوزیت در حفره طبق دستور و شکل دهی (کامپوزیت‌ها بعد از فرم دادن باید در معرض تابش نور آبی با شدت و طول موج خاص قرار بگیرند که اصطلاحا لایت کیور نامیده می‌شود)، تنظیم ارتفاع پرکردگی با دندان مقابل و پالیش و پرداخت می‌باشد.
ترمیم های غیر مستقیم
پروسه‌های ترمیم غیر مستقیم برای پوشش دادن معایب ترمیم‌های مستقیم ابداع شدند، و اگر با کیفیت مناسب انجام شوند نتایج بسیار خوبی خواهند داشت که شامل دندانی بازسازی شده، محکم، زیبا، مقاوم به سایش و پوسیدگی و با عمر طولانی خواهد بود.
اشکال عمده آنها اینست که نیاز به زمان بیشتر (حداقل ٢ جلسه) و هزینه بالاتری دارند.
مراحل کار شامل حداقل ٢ جلسه درمانی می‌باشد که در جلسه اول پس از ایجاد بی‌حسی موضعی و برداشت پوسیدگی و آماده سازی حفره، قالبگیری انجام و به لابراتوار ارسال می‌شود و دندان پانسمان می‌شود. پس از انجام مراحل لابراتواری و آماده شدن ترمیم در جلسه دوم تحت بی‌حسی موضعی پانسمان برداشته شده و ترمیم با مواد مخصوص درون حفره مربوطه چسبانده (باند) می‌شود.
ترمیم‌های غیر مستقیم دو نوع عمده دارند که به نامهای اینله (inlay) و اونله (onlay) نامیده می‌شوند. اینله ترمیمی است که فقط در قسمتهای درونی دندان قرار داده می‌شود، اونله گسترش بیشتری داشته و یک یا چند برجستگی سطح جونده (کاسپ) را پوشش میدهد.
در بعضی از منابع علمی دندانپزشکی نوع سومی از ترمیم غیر مستقیم هم تعریف شده به نام اورله (overlay) که کمی گسترش بیشتری از اونله دارد و البته در مورد تعریف دقیق این نوع ترمیم بحثهایی وجود دارد.
اینله و اونله از جنس سرامیک دندانی و نیز کامپوزیت‌های لابراتواری خاص (با کامپوزیت ترمیم مستقیم متفاوت است و استحکام بالاتری دارد) ساخته می‌شود، در زمان‌های نه چندان دور از جنس طلا نیز ساخته می‌شدند که به دلیل هزینه بالا و زیبایی کم امروز ساخته نمی‌شوند.
هزینه ترمیم دندان
هزینه ترمیم دندان بسته به روش و نحوه کار، متخصص دندان پزشکی که ترمیم را انجام میدهد و تعداد دندان‌هایی که باید ترمیم شود، متفاوت است. ولی عمدتا ترمیم‌های غیر مستقیم به دلیل نیاز به لابراتوار و تعداد جلسات بیشتر و نیز گرانتر بودن مواد اولیه (سرامیک و یا کامپوزیت لابراتواری) هزینه بیشتری دارند.
پیشنهاد می‌کنیم پیج اینستاگرام دکتر شیرین رحیمی را نیز دنبال نمایید.